Протас – найлепшы хакеіст Беларусі, але, магчыма, не ў сваёй сям’і. Вось чаму трэба звярнуць увагу на яго малодшага брата

Аляксей Протас у свае 22 дамогся ў хакеі досыць шмат чаго: форвард «Вашынгтона» мае салідную практыку ў НХЛ, у сярэдзіне ліпеня быў прызнаны найлепшым хакеістам Беларусі, а да таго ў складзе «Хершы», фарма «сталічных», выйграў Кубак Колдэра – галоўны трафей АХЛ.

Аднак цалкам можа аказацца, што Аляксей не самы вялікі талент нават у межах сваёй сямʼі. Яго брат Ілля, якому днямі споўнілася 17, уражвае спецыялістаў і габарытамі, і гульнёй, і рэзультатыўнасцю. Протасы мараць разам згуляць у НХЛ за адну каманду, а Аляксей дапускае, што брат цалкам здольны яго перасягнуць – маўляў, патэнцыял для гэтага ёсць.

Вось чаму Ілля Протас заслугоўвае ўвагі.

У 16 выклікалі ў зборную, дзеля яго бацькі пераехалі з Віцебску ў Мінск

Як і брат, Ілля пачаў шлях у хакеі яшчэ дашкольнікам у родным Віцебску ў ДзЮСШ мясцовага хакейнага клуба. Вось толькі калі Аляксей у 14 упершыню адправіўся за акіян, дзе правёў сезон за адну з юнацкіх каманд Дэнвера, то ўся карʼера Іллі пакуль звязаная выключна з Беларуссю.

У хакей хлопец пайшоў якраз па прыкладзе старэйшага брата – глядзеў на трэнаванні Аляксея, бачыў, як той аддаваўся спорту, і сам захацеў займацца. Пры гэтым бацькі ў братоў з прафесійным спортам не звязаныя.

- Брат заўсёды хадзіў на хакей, заўсёды яму падабалася, – распавядаў Аляксей Протас. – Калі яму было годзікі тры, апранаў чырвоны шлем без візара, пальчаткі і браў дзіцячую клюшку, а потым ішоў на матч. Яму было тры, але ён ужо ведаў некаторых хакеістаў. Максім Малюцін, які вярнуўся ў «Віцебск», яшчэ ў тыя часы сядзеў на трыбуне, а брат падыходзіў да яго, сядаў і пачынаў нешта расказваць.

У атацы Ілля Протас захацеў гуляць таксама па прыкладзе брата. І статыстыка пакуль гаворыць, што амплуа ён абраў у адпаведнасці са сваімі здольнасцямі. З дзевяці гадоў ён пачаў прымаць удзел у рэспубліканскіх спаборніцтвах, прычым нярэдка – у чэмпіянатах, дзе гулялі дзеці на год старэйшыя.

У юнацкіх першынствах Беларусі нападаючы набіраў па 50-60 ачкоў у некаторыя сезоны. У 2021 годзе ён перабраўся ў Мінск у школу «Дынама». За «зуброў» у юнацкім чэмпіянаце правёў 26 матчаў і зарабіў 41 бал (26+15) – трэці паказнік па камандзе і чэмпіянаце. Праўда, не сказаць, што пераезд на новае месца даўся падлетку бязбольна.

- У яго быў няпросты год з пункту гледжання адаптацыі. І сямʼі прыйшлося пераехаць. Мы заўсёды нечым ахвяравалі дзеля хакея. Такая ж сітуацыя і з Іллём здарылася, – казаў нядаўна Аляксей Протас.

Ілля Протас прыкладна ў роўнай ступені закідвае шайбы і аддае перадачы. У гэтым плане анамальным атрымаўся «Кубак Сірыуса» ў 2022-м (штогадовы міжнародны турнір у расійскім Сочы сярод юнацкіх каманд). Брат энхаэлаўца адправіўся на спаборніцтвы ў складзе зборнай Беларусі U-17 і заняў з ёй пятае месца ў барацьбе з шасцю расійскімі калектывамі. Протас паўдзельнічаў у шасці матчах і набраў пяць балаў, прычым гэта былі выключна асісты.

У мінулым годзе Ілля Протас перайшоў на новы ўзровень – трапіў у вышэйшую лігу, другі па сіле дывізіён Беларусі. За сезон хакеіст паспеў пагуляць і ў камандзе сваіх равеснікаў (за зборную Беларусі U-17, наймалодшы калектыў турніру), і за зборную Беларусі U-18.

- Насамрэч такія пераходы туды-сюды часам даюцца вельмі цяжка ў псіхалагічным плане. Розныя трэнеры, розныя нагрузкі. Але Ілля і ў той, і ў той зборнай стабільна ў кожным матчы набіраў пункты. А гэта яскравы паказнік, што ён рэальна моцны ў ментальным аспекце, – падзяліўся сваім меркаваннем адзін з хакейных спецыялістаў, які сочыць за карʼерай форварда.

І 17-годкі, і 18-годкі выйшлі ў плэй-оф вышэйшай лігі, прычым з другім калектывам Іллі Протасу ўдалося дайсці да фіналу (там каманда саступіла пінскім «Ястрабам» 0:4). Усяго нападаючы, які дэбютны сезон на дарослым узроўні поўнасцю правёў 16-годкай (17 яму споўнілася толькі 17 ліпеня), нагуляў за абедзве зборныя 52 матчы, у якіх вызначыўся 29 шайбамі і 21 перадачай. Галявымі ў яго выкананні аказаліся амаль 22 працэнты кідкоў – класны паказнік для маладога хакеіста.

- Іллі ёсць над чым працаваць, але ўсё ж сярод сваіх аднагодкаў нападаючы сапраўды вылучаецца. Ён, скажам так, у пэўных сітуацыях дзейнічае больш разумна і цікава, – так характарызуе Протаса-малодшага адзін з трэнераў, з якімі мы пагутарылі.

У красавіку 2023-га хакеіста ўпершыню выклікалі ў нацыянальную зборную, якая, зрэшты, пазбаўленая міжнароднай практыкі і можа дазволіць сабе розныя эксперыменты. Каманда пад кіраўніцтвам Дзмітрыя Квартальнава збіралася для падрыхтоўкі да травеньскай серыі матчаў з Расіяй і Казахстанам. Сярод выкліканых быў 16-гадовы Пратас. Як прызнаваўся нападаючы, для яго запрашэнне стала нечаканасцю. Зрэшты, пабыўка ў камандзе аказалася хуткаплыннай – ужо праз тыдзень, па выніках першай двухбаковай гульні, форвард пакінуў каманду.

Старэйшы брат – прыклад

Яшчэ некалькі гадоў таму Аляксей Протас адзначаў, што ягоны брат мае неабходны патэнцыял, каб стаць добрым хакеістам. Тое ж самае гавораць многія трэнеры, якія працавалі з маладым форвардам. «Трыбуне» ўдалося паразмаўляць з некаторымі з іх.

- Хлопец выдатны ва ўсіх адносінах. І ва ўсіх кампанентах ён выглядае выдатна. Плюс выхаванне, інтэлект, навыкі. Увогуле, усё выдатна, так і напішыце, – сказаў адзін са спецыялістаў.

Суразмоўцы адзначаюць габарыты форварда, якімі ён умела карыстаецца. Як і брат, Ілля Протас вымахаў пад 190 см ростам, прычым асабліва актыўна рос у апошні год, калі пачаў выступаць у вышэйшай лізе. Адзінае, як адзначаюць спецыялісты, хлопцу не хапае фізічнай моцы. Вага спартсмена – крыху больш за 70 кг.

- Наколькі памятаю, у такім узросце і Аляксей не вылучаўся фізічнай моцай, але потым вымахаў, адужэў. А да гэтага ўсё, як кажуць, сыходзіла ў рост. Вось і ў Іллі паўтарэнне сітуацыі. Таму, каб мець поспех у будучыні, на больш сурʼёзным узроўні, трэба набіраць мышачную масу, – кажа адзін з нашых суразмоўцаў.

У астатнім жа, дадаюць спецыялісты, у Протаса-малодшага парадак з працавітасцю ў гульнях і на трэнаваннях, уменнем аддавацца рабоце, плюс няма схільнасці да траўм.

Сярод асабістых якасцяў Іллі Протаса суразмоўцы адзначаюць максімальную сціпласць. У акаўнце спартсмена ў Instagram размешчаная ўсяго адна фатаграфія – за 6 кастрычніка 2022 года. Пры гэтым у калектыве юнак умее знайсці агульную мову з тымі, хто яго атачае. Толькі сёлета Ілля скончыў сярэднюю школу. Хакеісту ўдавалася ўдала сумяшчаць вучобу і спорт – як і яго брату, якога дзядуля нацэльваў на карʼеру хірурга.

Брат зʼяўляецца ўзорам для Іллі Протаса практычна па ўсіх напрамках: вучоба, хакей, стаўленне да жыцця. Нападаючы «Вашынгтона» нярэдка выступае настаўнікам для свайго брата. Напрыклад, можа дапамагчы ў трэнавальным працэсе або даць параду перад матчам.

- Вядома, гэта [увага брата] – дадатковая падтрымка. Ён трэнаваўся ў Віцебску, прыехаў на маю гульню, паглядзець на мой хакей, як я правяду першы афіцыйны матч за зборную, – казаў пасля свайго дэбют за Беларусь U-17 Ілля летась. – Пасля матчу пагаварылі, ён мне даў пару парад. А што казаў перад гульнёй? Сказаў гуляць па заданні, слухаць трэнера і круціць галавой.

- Я гляджу кожны ягоны матч, пра хакей гаворым пастаянна. Заўсёды нешта падказваю, расказваю. Канешне, ён мусіць разумець, над чым трэба працаваць. Ідзе прыкладна па маім шляху. Вельмі хутка вырас, неабходна набіраць мышачную масу. Імкнецца дадаткова працаваць, але яшчэ шмат наперадзе. Нічога нікому не даказаў, – падкрэсліваў Протас-старэйшы.

Аляксей Протас прызнае, што вядомае ў беларускім хакеі прозвішча можа ціснуць на брата. А вось спецыялісты, з якімі мы пагутарылі, адзначаюць, што дзякуючы поспехам Аляксея многія скаўты зацікавіліся Протасам-малодшым, але, вывучыўшы хлопца ўважліва, разглядаюць яго як самастойную фігуру і як сапраўды перспектыўнага хакеіста. Ілля Протас ведае, што за ягоным развіццём сочаць, але пакуль гэта ніяк не змяніла ягонае стаўленне да справы ў горшы бок.

Фота: Instagram Іллі Протаса