Прызёр ЧБ Адамовіч: «У войску 9 жнiўня 2020-га быў загад: калі пачнуць штурмаваць часць – страляць на паражэнне, літаральна забіваць людзей»
Прызёр чэмпіянату Беларусі ў бегу на 10 тысяч метраў Раман Адамовіч, які пакінуў Беларусь і пераехаў у Польшчу, расказаў у інтэрв'ю Telegram-каналу «О, спорт! Ты – мир!» аб тым, як служыў у войску падчас выбараў у 2020 годзе.
– Я патрапіў у частку ва Уруччы, у роту глыбіннай разведкі. Тамака было шмат хлопцаў з добрай фізічнай падрыхтоўкай: і каратысты, і майстар спорту па цяжкай атлетыцы. І ў частцы мы былі, скажам так, асобна ад усіх: жылі на апошнім паверсе казармы, ва ўборы хадзілі толькі на КПП, бушлаты не зашпілялі да канца.
Можна сказаць, мы былі нечым накшталт элітных войскаў. Тых, хто служыць у роце глыбіннай разведкі, потым адпраўляюць у тыл ворага, каб збіраць інфармацыю. Так што наша рота шанавалася. Але марш-кідкі ў нас былі цвёрдыя: па 50 км з 30-кілаграмовымі заплечнікамі.
– Улічваючы, што вы служылі да лістапада 2020-га, заспелі выбарныя падзеі ў Беларусі?
– Так, але там гісторыя пачалася яшчэ да выбараў. Маіх таварышаў па службе ў ліпені адправілі ў Магілёў, дзе падраздзяленні МУС (хаця мы да МУС наогул не ставіліся) навучалі, як трэба паводзіць сябе на акцыях пратэсту, як супрацьстаяць мітынгоўцам. Калі даведаўся пра тое, што хлопцы туды паехалі, адразу ўзнікла думка: «Дзякуй Богу, што мяне не адправілі». А чаму не адправілі? Паколькі я быў спартсменам, то паехаў у Слонім для падрыхтоўкі да ўдзелу ў VI Міжнародных вайсковых гульнях (яны праходзілі ў жніўні-верасні ў Расіі). Я хутка бегаў, мяне адправілі, скажам так, на зборы.
Калі ж хлопцаў завезлі ў Магілёў, я думаў, што гэта так, на ўсялякі выпадак. Не думаў, што ў выніку ўсё так абернецца, і маіх таварышаў па службе ўсё ж адправяць у ачапленне. Ды і наогул не мог уявіць, што будзе такая бляха пасля выбараў.
– Якая наогул абстаноўка і атмасфера была ў частцы летам-2020?
– Ужо калі пачаліся пасадкі кандыдатаў у прэзідэнты, усе мы былі ў шоку. Не разумелі, што адбываецца – і радавы, і афіцэры. Рэальна, людзі былі ў шоку, абмяркоўвалі сябар з сябрам. То бок, нават ад афіцэраў можна было пачуць: «Бляха. Ты бачыў, што ўвогуле робіцца, што ён робіць?»
Я вам нават скажу, што перад выбарамі мы ў частцы абмяркоўвалі, хто за каго будзе галасаваць. Шмат хто быў за Бабарыка, нехта за Ціханоўскага, але калі Лукашэнка ўсіх пасадзіў, людзі вырашылі, што аддадуць свой голас за Ціханоўскую. Гэта значыць, людзі адкрыта адзін з адным гэта абмяркоўвалі, ніхто не баяўся. Пры гэтым нам ніхто не ўказваў, за каго трэба галасаваць. Проста сказалі, што схадзіць на выбары трэба абавязкова. Дарэчы, ніхто нас строем не вадзіў на ўчастак, мы хадзілі так, як хацелі, і калі маглі. Проста афіцэры сачылі, каб кожны пабываў на ўчастку.
У нас жа быў участак, дзе маглі галасаваць і цывільныя. А вось назіральнікаў, як памятаю, у частку не пусцілі. Больш за тое, іх пакінулі за плотам. Назіральнікі ў выніку залазілі на нейкую стойку і здалёку глядзелі, колькі людзей зайшло.
– Пасля выбараў калегі дзяліліся адзін з адным, хто і за каго галасавалі?
– Так, практычна ўсе казалі, што галасавалі за Ціханаўскую. Былі, канешне, простыя хлопцы з вёсак, якія аддалі голас за Лукашэнку. Яны казалі: «А што, мы дрэнна жывём? Усё стабільна. Што вы хочаце?» Але такіх было зусім няшмат.
– На вайсковыя гульні паехалі ў выніку?
– Не. Справа ў тым, што ў Слоніме сабралі самых спартыўных разведчыкаў Беларусі, але там былі ўсе афіцэры, адзін я – радавы. І ў нейкі момант камандзіры вырашылі, што радавога везці ў Расію не варта (не ведаю, па якіх прычынах), і мяне адчапілі. У пачатку жніўня вярнуўся ў частку. Памятаю, прыехаў, а там калегі траву фарбавалі, усё прыбіралі – рыхтаваліся да прыезду Лукашэнкі. Але ён у выніку да нашай часткі не даехаў.
Увогуле, аказаўся я ў Мінску, наступіла 9 жніўня. У гэты дзень нас усіх сабралі па трывозе, пачалі аддаваць загады, размяркоўваць па пазіцыях у частцы. Мне выдалі кулямёт, 200 баявых патронаў і адправілі пад нейкія кусты ля варот часткі. Мая задача была ахоўваць частку з 10 вечара да дзвюх гадзін ночы. Пасля мяне змяняў напарнік на чатыры гадзіны. Мне нават аддалі загад, што калі пачнуць штурмаваць частку, трэба страляць на паражэнне. Гэта значыць, у літаральным сэнсе забіваць людзей. Ну, гэта бляха, вядома…
Дарэчы, асаблівай ідэалагічнай прапампоўкі ў часці не было, ніхто прапаганду не прасоўваў. Адзін раз толькі сабралі на пляцы і сказалі, што «заходнія лялькаводы хочуць перавароту ў Беларусі» і гэтак далей. Мы пра сябе іржалі, ніхто, вядома, у гэта не верыў. Людзі ж адэкватныя, цудоўна разумелі, што да чаго. Але ваеннае камандаванне, асабліва тое, што наверсе, баялася, што ў Беларусі пасля выбараў будзе пераварот, што людзі пойдуць штурмам на часткі, украдуць зброю і будуць усіх расстрэльваць. Рэальна, так думалі камандзіры.
Таму нас размяркоўвалі па пазіцыях, каб мы ахоўвалі подступы да часткі. Да таго моманту ўсе тыя, хто адпраўляўся ў Магілёў на навучанне, вярнуліся, у нас увялі асаблівае становішча, пры якім афіцэры абавязаны былі ўвесь час знаходзіцца ў частцы. Гэта значыць, яны пасля працы дадому не сыходзілі, а начавалі ў казармах з тэрмінавікамі. Плюс у нас адмянілі ўсе наведванні, ніхто старонні не мог прайсці на тэрыторыю.
Я на працягу двух месяцаў пасля выбараў ляжаў пад кустамі з кулямётам, ахоўваў частку. Афіцэры ўвесь гэты час жылі ў казармах. А кожную нядзелю нас збіралі на пляцы, праводзілі розны інструктаж. Плюс людзей адпраўлялі ў ачапленне. Або нават калі ў буднія дні мінчане недзе збіраліся ў горадзе, у нас у часці аб'яўлялася трывога, усіх паднімалі і адпраўлялі ў ачапленне. А я заставаўся ў спартзале, мяне нікуды не адпраўлялі, таму што ў мяне і так былі няпростыя абавязкі – па начах дзяжурыць і ахоўваць частку.
– З якімі эмоцыямі і ўражаннямі вашы калегі вярталіся з горада?
– Задзяўбаныя былі, таму што даводзілася ўвесь час стаяць на нагах, часам нават суткамі. Я тады думаў, што калі мяне таксама захочуць адправіць, то буду ўсімі спосабамі касіць, можа, у медчастку лягу.
А што да ўражанняў таварышаў па службе, то яны асабліва нічога не бачылі. Так як наша рота не адносіцца да структуры МУС, то іх адпраўлялі ў нейкае далёкае кольца, далей ад асноўнай масы людзей. Мусіць, для колькасці, для нейкага запалохвання. Але ўсё роўна калегі, скажам так, былі ў шоку ад таго, што рабілася потым у Мінску. У нас, вядома, тэлефоны нельга было выкарыстоўваць у частцы, але, самі разумееце, нехта дзесьці схавае, потым патэлефануе, яму раскажуць, што адбываецца. У інтэрнэце можна было паглядзець. Увогуле, усе былі ў шоку.
А шмат хто з афіцэраў пасля выбараў звальняліся. У каго кантракты заканчваліся, не працягвалі. Бо, скажу шчыра, практычна ніхто ў нашай частцы Лукашэнку не падтрымліваў. Тыя, хто застаўся на працы, зрабілі гэта толькі таму, што трэба карміць сем'і, зарабляць грошы. Але свае погляды, прынамсі тады, людзі не мянялі – усе былі за перамены.
– Як людзі ў вашай частцы адрэагавалі на вынікі галасавання?
– Усе афігелі проста :). І радавыя, і афіцэры. Усё ў літаральна сэнсе ржалі, таму што людзі разумелі: такое нерэальна. Ніхто не верыў. А, па сутнасці, чаго яшчэ было чакаць – усё, як і на мінулых выбарах.
– Калі вы пайшлі на дэмбель?
– Увогуле, два месяцы пасля выбараў яшчэ, скажам так, абараняў частку ад тых, хто нібы павінен быў штурмаваць яе, потым вярнуўся да ранейшай службы, хадзіў у асноўным у спартзалу, бегаў, намотваў кіламетры, трэніраваўся. А дэмбельнуўся 25 лістапада, роўна праз год пасля прызыву, у званні радавога. Чыстыя пагоны – чыстае сумленне :), – распавёў Адамовіч.
⚽️ Чэмпіянат свету-2022 па-беларуску і без VPN! Пампуй дадатак Tribuna.com